فهرست مطالب
مقدمه
خواب عبارت است از کاهش سطح هوشیاری و اگاهی و عدم توانایی ارادی برای کنترل محیطی و فیزیکی که در طی آن فرد تقریبا تمام اراده خود در کنترل عضلات را از دست می دهد و توهمات بینایی جایگزین آن می شود. اگر بطور میانگین 8 ساعت در طول روز بخوابیم میتوان نتیجه گرفت که هر فرد تقریبا یک سوم عمر خود را در خواب سپری خواهد کرد. بنابراین داشتن یک خواب با کیفیت و مناسب میتواند در سلامت جسم و روان افراد بسیار موثر باشد و از بروز بسیاری از بیماری ها جلوگیری به عمل آید.
تست خواب چیست؟
تست خواب یا پلی سومنوگرافی Polysomnography که به اختصار به آن PSG نیز گویند یک روش برای تشخیص اختلالات خواب نظیر بی خوابی، کم خوابی، آپنه خواب، سندروم پای بی قرار و نارکولپسی می باشد. تست خواب به پزشک کمک می کند تا الگوهای خواب، مراحل مختلف خواب و هرگونه وقفه یا اختلال در خواب را شناسایی کند و از بروز بسیاری از بیماری ها در فرد جلوگیری کند.
انواع تست خواب
پلی سومنوگرافی (Polysomnography) و پلی گرافی (Polygraphy) هر دو روش های ثبت و اندازه گیری فعالیت های فیزیولوژیک بدن در طول خواب هستند، اما پارامترهای اندازه گیری شده در هریک متفاوت است. در ادامه تفاوت های کلیدی این دو روش بیان می شود.
پلی سومنوگرافی Polysomnography
در تست خواب PSG پارامترهای مختلفی مانند امواج مغزی (EEG)، حرکات چشم (EOG)، فعالیت عضلات (EMG)،تلاش های تنفسی بیمار، عدد اکسیژن خون (SPO2)، جریان هوا از طریق بینی، نوار قلبی (ECG) و تعداد ضربان قلب (HR) بیمار اندازه گیری می شود.
برای انجام تست خواب PSG شما نیاز به دستور پزشک دارید. بنابراین ابتدا با پزشک عمومی یا متخصص خود مشورت کنید و در صورت صلاح دید ایشان به مراکز تست خواب کلینیکی و یا بیمارستانی مراجعه فرمایید.
پلی گرافی Polygraphy
مراحل انجام تست PSG
- ورود به مرکز کلینیک خواب : پس از ورود به مرکز تست خواب یک تکنسین با شما صحبت می کند و شرایط تست را برایتان توضیح میدهد
- نصب الکترودها : تکنسین الکترودهای مختلفی را به سر، صورت، سینه، پاها و دست شما متصل میکند. این سنسورها تمام فعالیت های مغزی (EEG)، چشمی (EOG)، قلبی (ECG)، عضلات (EMG9، اکسیژن خون (SPO2) و شرایط تنفسی شما را ضبط میکنند.
- خوابیدن : پس از نصب تجهیزات از شما خواسته می شود که بصورت طبیعی بخوابید. تکنسین از طریق دوربین و میکروفون ها شما را تحت کنترل دارد.
- ضبط داده ها: تمام داده های فعالیت بدنی شما در طول شب ثبت می شود. این داده ها شامل مراحل مختلف خواب (NREM، REM)، تعداد دفعات بیداری، مدت زمان بیداری، حرکات بدن و مشکلات تنفسی (آپنه خواب) می باشد.
- پایان تست : صبح روز بعد تکنسین شما را بیدار می کند و تجهیزات را جدا می کند.
- بازگشت به خانه : پس از اتمام تست نیازی به بستری ندارید و بلافاصله می توانید به خانه بازگدید و فعالیت های روزمره خود را از سر گیرید.
- بررسی نتایج : داده های ضبظ شده شما توسط پزشک مورذ تحلیل و ارزیابی قرار میگیرد و بر اساس نوع اختلالات مشاهده شده استفاده از دستگاه سی پپ (CPAP) یا اتو سی پپ (Auto Cpap)، دارو و یا تغییر سبک زندگی برایتان تجویز می گردد.
اتو سی پپ بی ام سی BMC مدل Remstar GII
قیمت اصلی 29,000,000 تومان بود.28,500,000 تومانقیمت فعلی 28,500,000 تومان است.
اتو سی پپ لوون اشتاین مدل PRISMA SMART
قیمت اصلی 42,000,000 تومان بود.40,000,000 تومانقیمت فعلی 40,000,000 تومان است.
اتو سی پپ میکومی micomme مدل C5
قیمت اصلی 28,800,000 تومان بود.27,800,000 تومانقیمت فعلی 27,800,000 تومان است.نکات مهم قبل از مراجعه به مرکز تست خواب
- بهتر است در شب انجام تست از خوردن کافئین و الکل پرهیز کنید.
- بهتر است یک همراه با خود داشته باشید
- برای خواب راحت حتما لباس راحت با خود همراه داشته باشید
چرا به تست خواب نیاز داریم؟
موارد متعددی وجود دارد که پزشک را مجاب میکند تا برای فرد مورد نظر دستور تست خواب تجویز نماید. در اینجا بطور مختصر به برخی از این موارد اشاره خواهیم کرد:
1- تشخیص اختلالات خواب
- آپنه خواب (Sleep Apnea) : یکی از شایع ترین اختلالات خواب (sleep disorder) آپنه تنفسی می باشد. می توان گفت از شایع ترین دلایل انجام تست خواب، تشخیص آپنه خواب است. آپنه خواب یعنی توقف های مکرر تنفس در طول خواب که میتواند منجر به خواب آلودگی روزانه شده و سلامت فرد را به خطر بیاندازد. اپنه های تنفسی که مهمترین و خطرناکترین نوع اختلال خواب یا هستند به سه نوع دسته بندی می شوند.
- آپنه انسدادی OSA : این نوع آپنه بدلیل انسداد مجرای تنفسی فرد ناشی از افتادن عضله ته حلق بر روی مجرای تنفسی اتفاق می افتد
- آپنه مرکزی CSA : این نوع آپنه معمولا بدلیل اختلال در سیستم عصب مرکزی و عدم ارسال سیگنال به عضلات ریه اتفاق می افتد
- آپنه ترکیبی Mixed : این نوع آپنه ترکیبی از هر دو مورد OSA و CSA که فرد ممکن است تجربه کند.
بطور کلی هر کدام از سه نوع آپنه اشاره شده اتفاق بیافتند باعث عدم اکسیزن رسانی مناسب به ریه و در نتیجه افت اکسیزن اشباع خون می شود و می تواند مواردی از جمله سر درد های روزانه، کج خلقی، بی قراری، افزایش فشار خون و در نهایت سکته های مغزی و قلبی را در پی داشته باشد. بهترین راه درمان اپنه های تنفسی استفاده از دستگاه سی پپ و بای پپ (دستگاه سی پپ و بای پپ چیست؟) زیر نظر پزشک معالج میباشد. برای تهیه دستگاه سی پپ و یا دستگاه بای پپ به فروشگاه دلوان طب مراجعه فرمایید.
- نارکولپسی (Narcolepsy) : نوعی اختلال در سیستم مرکزی عصبی فرد است که در طی روز فرد به ناگهان احساس شدید خواب الودگی میکند. این حملات در طول روز موجب کم خوابی در هنگام شب خواهد شد.
- اختلالات حرکت دوره ای اندام ها (Periodic Limb Movement Disorder) : حرکات غیر ارادی اندام ها در طول خواب که میتواند کیفیت خواب را تحت تاثیر قرار دهد.
- بی خوابی (Insomnia) : یکی از اختلالات رایج است که فرد در بخواب رفتن دچار مشکل است و نمیتواند بخوابد.
2- ارزیابی کیفیت خواب
- بررسی مراحل خواب : تست خواب PSG کمک می کند تا مراحل مختلف خواب مانند خواب عمیق nREM و REM از نظر زمانی و کیفی مورد ارزیابی قرار بگیرد.
- تشخیص بیداری ها : این تست مشخص می کند که فرد در طی خواب چندین مرتبه از خواب بیدار شده و چه مدت بیدار مانده است.
3- بررسی رفتارهای غیرعادی در خواب
- پاراسومنیا (Parasomnia) : بررسی رفتارهای غیر معمول در طول خواب از جمله راه رفتن حین خواب، صحبت کردن در خواب و همچنین کابوس های شبانه به کمک تست PSG قابل ارزیابی می باشد.
- تشنجات شبانه : برخی از افراد ممکن استدر طول خواب دچار تشنج شوند که این مورد با ارزیابی نتایج خواب قابل بررسی می باشد.
4- ارزیابی اختلالات تنفسی
- خروپف: بسیاری از افراد در حین خواب دچار خروپف می شوند که به معنی انسداد راه هوایی آنها می باشد.
- بررسی سطح اکسیژن خون : بررسی میزان اکسیژن اشباع خون در طول خواب یکی از مهمترین عوامل تشخیص سلامت تنفسی قرد و عملکرد ریه میباشد که میتوان با بررسی تست خواب به آن پی برد.
5- بررسی مشکلات قلبی و مغزی
- بررسی عملکرد قلبی : با ارزیابی نتایج نوار قلبی ECG و نیز ضربان قلب فرد در طی تست خواب میتوان به نحوه سلامت قلبی فرد پی برد.
- بررسی عملکرد مغزی : با بررسی نتایج نوار مغزی EEG در طی خواب میتوان به نکات مهمی در مورد نحوه عملکرد مغز دست پیدا کرد.
چه کسانی نیاز به انجام تست خواب دارند؟
آیا با صدای بلند خرخر می‌کنید؟
آیا در طول روز اغلب احساس خستگی یا خواب‌آلودگی می‌کنید؟
آیا کسی متوجه از اطرافیان شما متوجه این موضوع شده است که در هنگام خواب، نفس کشیدن را متوقف می‌کنید؟
آیا فشار خون بالایی دارید؟
آیا شاخص توده بدنی (BMI) بیش از 35 است؟
آیا شما بیش از 50 سال سن دارید؟
آیا دور گردن شما بیش از 40 سانتی متر است؟
آیا جنسیت شما مرد است؟
دکتر فولداوی شافر می‌گوید: اگر پاسخ شما به حداقل سه سؤال از هشت سؤال بالا مثبت باشد احتمال زیاد به اختلالات خواب و آپنه انسدادی خواب مبتلا هستید.