فهرست مطالب
مقدمه
خواب عبارت است از کاهش سطح هوشیاری و اگاهی و عدم توانایی ارادی برای کنترل محیطی و فیزیکی که در طی آن فرد تقریبا تمام اراده خود در کنترل عضلات را از دست می دهد و توهمات بینایی جایگزین آن می شود. اگر بطور میانگین 8 ساعت در طول روز بخوابیم میتوان نتیجه گرفت که هر فرد تقریبا یک سوم عمر خود را در خواب سپری خواهد کرد. بنابراین داشتن یک خواب با کیفیت و مناسب میتواند در سلامت جسم و روان افراد بسیار موثر باشد و از بروز بسیاری از بیماری ها جلوگیری به عمل آید.
انواع اختلالات خواب : علائم، دلایل و راه های درمان
اختلالات خواب مجموعه ای از مشکلاتی هستند که کیفیت خواب فرد را تحت تاثیر قرار می دهد. رایج ترین اختلالات خواب عبارتند از :
آپنه تنفسی خواب Sleep Apnea
بی خوابی Insomnia
نارکولپسی
سندروم اهای بی قرار
پاراسومنیا
تشخیص و درمان مناسب این اختلالات معمولا با استفاده از تست های خواب انجام می پذیرد.
بیش تر بخوانید:
معرفی انواع اختلال خواب، علائم و راه های درمان
آپنه تنفسی رایج ترین علامت اختلال خواب
آپنه تنفسی (Apnea) یکی از شایع ترین اختلالات خواب است که در آن جریان هوا به دلیل انسداد یا تنگ شدن مسیر تنفسی بطور موقت متوقف می شود. آپنه تنفسی اغلب باعث خروپف شدید، احساس خستگی مزمن و کاهش کیفیت خواب می شود. تشخیص این مشکل با انجام تست خواب در منزل یا مراکز تخصصی صورت می گیرد که در طی آن شدت آپنه و الگوهای تنفسی فرد مورد بررسی قرار میگیرد.
تست خواب : ابزاری موثر برای تشخیص و درمان انواع اختلالات خواب
تست خواب یک آزمایش پزشکی است که برای بررسی الگوهای خواب، اختلالات خواب مانند بی خوابی، کم خوابی، آپنه تنفسی، نارکولپسی انجام می شود. در این تست اطلاعاتی درباره فعالیت های مغزی، فعالیت ریوی، فعالیت قلبی و حرکات بدن جمع آوری می شود. این تست می تواند در خانه یا مراکز تخصصی تست خواب انجام گیرد.
انواع تست خواب
پلی سومنوگرافی (Polysomnography) و پلی گرافی (Polygraphy) هر دو روش های ثبت و اندازه گیری فعالیت های فیزیولوژیک بدن در طول خواب هستند، اما پارامترهای اندازه گیری شده در هریک متفاوت است. در ادامه تفاوت های کلیدی این دو روش بیان می شود.
تست خواب پلی سومنوگرافی PSG دقیق ترین روش شناسایی اختلالات خواب و تنفس
تست خواب پلی سومنوگرافی (Polysomnography) که به اختصار به آن PSG نیز گویند کامل ترین روش تشخیص اختلالات خواب و مشکلات تنفسی است. در تست خواب PSG پارامترهای مختلفی مانند سیگنال امواج مغزی (EEG)، سیگنال حرکات چشم (EOG)، سیگنال فعالیت عضلات چانه و پاها (EMG)، تلاش های تنفسی بیمار، عدد اکسیژن خون (SPO2)، جریان هوا از طریق بینی (نازال کانولا)، حرارت تنفس دهانی (ترمیستور)، نوار قلبی (ECG) و تعداد ضربان قلب (HR) بیمار اندازه گیری می شود.
برای انجام تست خواب PSG شما نیاز به دستور پزشک دارید. بنابراین ابتدا با پزشک عمومی یا متخصص خود مشورت کنید و در صورت صلاح دید ایشان به مراکز تست خواب کلینیکی و یا بیمارستانی مراجعه فرمایید.
تست خواب پلی گرافی PG ابزاری موثر در تشخیص آپنه تنفس
تست خواب پلی گرافی Polygraphy (PG) یکی از ساده ترین روش ها برای تشخیص آپنه تنفسی است. این تست بدلیل سادگی معمولا در خانه انجام می شود. در تست پلی گرافی، الگوهای تنفسی (توسط نازال کانولا)، سطح اکسیژن خون (توسط پالس اکسیمتر انگشتی) و حرکات شکمی/قفسه سینه (توسط کمربند پلتیسموگرافی) در طول خواب ثبت می گردد. تست خواب PG بدلیل سادگی و هزینه کمتر نست به تست خواب پلی سومنوگرافی (PSG)، گزینه ای ایده آل برای افرادی است که به تست خواب نیاز دارند اما امکان مراجعه به مراکز تست خواب را ندارند. با کمک تست خواب PG میتوان آپنه تنفسی را تشخیص داد ولی در مورد مراحل خواب فرد هیچ اطلاعاتی بدست نمیاید. برای کسب اطلاعات بیشتر بهتر است با مشاوران متخصص در این زمینه صحبت کنید.
مراحل انجام تست PSG
- ورود به مرکز کلینیک خواب : پس از ورود به مرکز تست خواب یک تکنسین با شما صحبت می کند و شرایط تست را برایتان توضیح میدهد
- نصب الکترودها : تکنسین الکترودهای مختلفی را به سر، صورت، سینه، پاها و دست شما متصل میکند. این سنسورها تمام فعالیت های مغزی (EEG)، چشمی (EOG)، قلبی (ECG)، عضلات (EMG9، اکسیژن خون (SPO2) و شرایط تنفسی شما را ضبط میکنند.
- خوابیدن : پس از نصب تجهیزات از شما خواسته می شود که بصورت طبیعی بخوابید. تکنسین از طریق دوربین و میکروفون ها شما را تحت کنترل دارد.
- ضبط داده ها: تمام داده های فعالیت بدنی شما در طول شب ثبت می شود. این داده ها شامل مراحل مختلف خواب (NREM، REM)، تعداد دفعات بیداری، مدت زمان بیداری، حرکات بدن و مشکلات تنفسی (آپنه خواب) می باشد.
- پایان تست : صبح روز بعد تکنسین شما را بیدار می کند و تجهیزات را جدا می کند.
- بازگشت به خانه : پس از اتمام تست نیازی به بستری ندارید و بلافاصله می توانید به خانه بازگدید و فعالیت های روزمره خود را از سر گیرید.
- بررسی نتایج : داده های ضبظ شده شما توسط پزشک مورذ تحلیل و ارزیابی قرار میگیرد و بر اساس نوع اختلالات مشاهده شده استفاده از دستگاه سی پپ (CPAP) یا اتو سی پپ (Auto Cpap)، دارو و یا تغییر سبک زندگی برایتان تجویز می گردد.
اتو سی پپ بی ام سی BMC مدل Remstar GII
اتو سی پپ سفام مدل S.BOX
اتو سی پپ لوون اشتاین مدل Prisma Smart Plus
اتو سی پپ میکومی micomme مدل C5
دستگاه اتو سی پپ آلمانی لوون اشتاین مدل PRISMA SMART
نکات مهم قبل از مراجعه به مرکز تست خواب
- بهتر است در شب انجام تست از خوردن کافئین و الکل پرهیز کنید.
- بهتر است یک همراه با خود داشته باشید
- برای خواب راحت حتما لباس راحت با خود همراه داشته باشید
چرا به تست خواب نیاز داریم؟
موارد متعددی وجود دارد که پزشک را مجاب میکند تا برای فرد مورد نظر دستور تست خواب تجویز نماید. در اینجا بطور مختصر به برخی از این موارد اشاره خواهیم کرد:
1- تشخیص اختلالات خواب
- آپنه تنفسی
- کم خوابی
- بی خوابی
- نارکولپسی
- سندروم پای بی قرار
2- ارزیابی کیفیت خواب
- بررسی مراحل خواب : تست خواب PSG کمک می کند تا مراحل مختلف خواب مانند خواب عمیق nREM و REM از نظر زمانی و کیفی مورد ارزیابی قرار بگیرد. این تست مشخص می کند که فرد در طی خواب چندین مرتبه از خواب بیدار شده و چه مدت بیدار مانده است.
3- بررسی رفتارهای غیرعادی در خواب
- پاراسومنیا (Parasomnia) : بررسی رفتارهای غیر معمول در طول خواب از جمله راه رفتن حین خواب، صحبت کردن در خواب و همچنین کابوس های شبانه به کمک تست PSG قابل ارزیابی می باشد.
- تشنجات شبانه : برخی از افراد ممکن است در طول خواب دچار تشنج شوند که این مورد با ارزیابی نتایج خواب قابل بررسی می باشد.
4- ارزیابی اختلالات تنفسی
- خروپف: بسیاری از افراد در حین خواب دچار خروپف می شوند که به معنی انسداد راه هوایی آنها می باشد.
- بررسی سطح اکسیژن خون : بررسی اکسیژن اشباع خون (SPO2) در طول خواب از مهمترین عوامل سلامت عملکرد ریه میباشد که میتوان با بررسی تست خواب به آن پی برد.
- وقفه تنفسی : توقف تنفس در طی خواب
5- بررسی مشکلات قلبی و مغزی
- بررسی عملکرد قلبی : با ارزیابی نتایج نوار قلبی ECG و نیز ضربان قلب فرد در طی تست خواب میتوان به نحوه سلامت قلبی فرد پی برد.
- بررسی عملکرد بررسی مغزی : با بررسی نتایج نوار مغزی EEG در طی خواب میتوان به نکات مهمی در مورد نحوه عملکرد مغز دست پیدا کرد.
- سیگنال های عضلانی چشم، چانه و پاها : با بررسی سیگنال های EMG میتوان از بیدار شدن فرد در طی خواب مطلع شد.
چه کسانی نیاز به انجام تست خواب دارند؟
- آیا با صدای بلند خرخر میکنید؟
- آیا در طول روز اغلب احساس خستگی یا خوابآلودگی میکنید؟
- آیا کسی متوجه از اطرافیان شما متوجه این موضوع شده است که در هنگام خواب، نفس کشیدن را متوقف میکنید؟
- آیا فشار خون بالایی دارید؟
- آیا شاخص توده بدنی (BMI) بیش از 35 است؟
- آیا شما بیش از 50 سال سن دارید؟
- آیا دور گردن شما بیش از 40 سانتی متر است؟
- آیا جنسیت شما مرد است؟
دکتر فولداوی شافر میگوید: اگر پاسخ شما به حداقل سه سؤال از هشت سؤال بالا مثبت باشد احتمال زیاد به اختلالات خواب و آپنه انسدادی خواب مبتلا هستید.
دستگاه سی پپ موثرترین روش درمان آپنه تنفسی
یکی از موثر ترین روش های درمان آپنه تنفسی استفاده از دستگاه سی پپ (CPAP) است. این دستگاه با ایجاد فشار مثبت مداوم، مسیر راه هوایی را باز نگه می دارد و از وقفه های تنفسی جلوگیری میکند. برای انتخاب بهترین دستگاه سی پپ CPAP و آگاهی از قیمت پبشنهاد میوشد با مشاورین متخصص مشاوره نمایید.